Irak ve Şam İslam Devleti, yani IŞİD’in sebep olduğu krizden sonra çeşitli yayın organları vasıtasıyla bir “uzman bombardımanı”na tutulmakta, I. Dünya Savaşı’nın ardından geldiği varsayılan “yeni dünya düzeni”, “makrodan mikroya evrilme” gibi fenomenler üzerinden açıklamalarla “aydınlatılmaktayız”.
Bölgedeki karışıklığın ve istikrarsızlığın açıklanma çabalarına baktığımız zaman dünya siyasî haritasının değişmesi, sömürgeciliğin “mandacılık” adı altında devam etmesi, ulusalcılık akımlarının etkisiyle yeni devletlerin kurulması, sınırların belirlenmesinde karmaşıklıklar yaşanması gibi ilkokul müfredatında I. Dünya Savaşı’nın sonuçları başlığı altında okumaya (ve sınavlarda muvaffak olabilmek için ezberlemeye) alışkın olduğumuz başlıklara rastlıyoruz. I. Dünya Savaşı’nın neticeleri, bu güncel durumu açıklamaya çalışan “uzman”ların sıkça başvurduğu bir nokta. Dolayısıyla bize sunulan açıklamalar ve yorumlamalar aynı odak noktasında yoğunlaşıyor. Bu esasen, kendi başına bir sıkıntı kaynağı değil; fakat bu yoğunlaşmanın niteliğine baktığımız zaman neden hep aynı anlatılar etrafında dönüp durduğumuzu idrak edebiliyor ve böylece aslında başta bahsedilen “uzman bombadırmanı”nın çoğunlukla içi boş kaldığını fark ediyoruz.
Esaslı bir çalışma alanından bahsetmek mümkün mü?
Açıklamaları I. Dünya Savaşı sonrasının yarattığı ortam üzerine temellendirmekte teoride bir sıkıntı yok; ama bunun pratiğe olan yansımasının ne ölçüde bilimsel çalışmalara dayandığı üzerine düşünmek gerekiyor. I. Dünya Savaşı bütün yönleriyle Türkiye’de bağımsız bir çalışma alanı olarak ortaya çıkmış mıdır, basında dile getirilen görüşler bu alanın detaylı ve titiz bir incelemesinden doğan çözümlemeler midir, tartışılır.
