Kandil kutlamaları, hatta bu gecelerin “kandil” adıyla anılması II. Selim döneminde (1566-1574) başlar. Padişahın fermanı gereği bu gecelerde camilerde yakılan kandiller, bir geleneğin adı olur. Bu günlerde aşure, helva, süt, lokma, pişi gibi yiyecek ve içeceklerin dağıtılmasından Kuran-ı Kerim ve Mevlid-i Şerif okunmasına, dinî musiki icrasından resmî tören geçişine uzanan çok çeşitli kutlama biçimleri ortaya çıkmıştır. Rebiülevvel ayının 12. gecesi Mevlid, Recep ayının ilk cuma gecesi Regâip, Recep ayının 27. gecesi Miraç, Şaban ayının 15. gecesi Berat ve Ramazan ayının 27. gecesi Kadir Gecesi olarak kutlanır. Tarihhaber.net ailesi olarak Berat Kandili’nizi tebrik ederken, bu özel günün tarihine kısaca değinmek istiyoruz.
Berat, Arapça “iki şey arasında ilişki olmaması, kişinin bir yükümlülükten kurtulması” anlamlarına gelir. Şaban ayının 15. gecesinin Berat Kandili olarak kutlanmasının altında Tirmizî’nin naklettiği şu Hadis-i Şerif bulunur: “Allah Teala -rahmetiyle- Şaban’ın on beşinci gecesi dünya semasında tecelli eder ve Kelb kabilesi koyunlarının kılları sayısından daha fazla kişiyi bağışlar”. İslam alimleri hadisten yola çıkarak, bu geceyi ibadetle geçirmenin hayırlı olacağını bildirmiş, ancak bu geceye has ibadetler ihdas etmenin uygun olmadığına dikkat çekmiştir. İmam Gazzali, Berat Gecesi’nde, her rekatta Fatiha’dan sonra İhlas okuyarak kılınacak 100 rekat namazın çok sevap olduğuna dair bir rivayet nakleder. Ne var ki, daha sonra gelen alimler bu rivayetin sahih olmadığı konusunda birleşirler. Ali el-Kârî, Berat namazının Hicri 400 yılında Kudüs’te ortaya çıktığını söyler. Ancak Hicrî 272 yılında ölen Fakihî’nin eserinde Mekkelilerin bu geceyi 100 rekatlı bir namazla ihya ettiklerine ilişkin bilgi yer alır.
Alimler, tarih içinde önemi ve ihyası ile ilgili çeşitli risaleler kaleme alınan Berat Gecesi’nin kutlanmasının İslam’ın bir emri değil, toplumsal bir gelenek olduğunu bilerek hareket etmek gerektiğinin de ısrarla altını çizer.
