Osmanlı’nın en önemli müverrihlerinden bir tanesi de Râşid Mehmed’dir. Doğum tarihi ve yeri hakkında net bir bilgi olmamasına karşın 1670 yılında İstanbul’da doğduğu düşünülen Râşid Mehmed’in babası da dönemin Bursa kadılarından Mustafa Efendi’dir. Râşid Osmanlı Sarayı’nda resmi görevli bir vakanüvis olması dışında dönemin en önemli şairlerinden bir tanesi olarak da bilinir.
Yaşadığı dönemin şartlarına göre önemli bir eğitim alan Râşid, 1714 yılında Sadrazam Damad Ali Paşa tarafından vakanüvis olarak atanır. Damad Ali Paşa’nın emri ile 1703 yılından –ki III. Ahmed’in cülusuna denk gelir– itibaren vakıaları kaydetmeye başlamıştır. Daha sonra Damad İbrahim Paşa’nın emri üzerine 1660 ile 1703 yılları arasındaki olayları da eklemiştir. Sonunda ortaya çıkan eserde 1660 – 1722 yılları arasındaki olayları kaleme alan Râşid Efendi’nin eseri günümüzde Târîh-i Râşid adıyla anılmaktadır ve Osmanlı’nın ilk resmi vakanüvisi Naîmâ’nın eserinin devamı niteliğindedir. Damad Ali Paşa ile Mora ve Varadin seferlerine katılmıştır. 1723 yılında Halep kadılığına atanmasının ardından vakanüvis görevini bırakmış ve yerine Çelebizâde Âsım Efendi atanmıştır.
Târîh-i Râşid dışında, şair olması hasebiyle de, birçok önemli eseri kaleme almıştır. Râşid Efendi’nin en önemli eserleri arasında Sıhhat-âbâd (Sultan III. Ahmed’in hastalığından sonra yazdığı mesnevi tarzdaki eseri), Münşeât, Fetihnâme (Mora Zaferi’nden sonra kaleme almıştır) ve Divan bulunmaktadır. Özellikle Lale Devri’nde yaşamasından dolayı şiirlerinin bir kısmını da Sâdâbâd gibi mekanlarda yapılan eğlenceler sırasında yazmıştır.
Kaynakça
Halit Biltekin, Vak’a-nüvis Mehmed Râşid Efendi, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği
Râşid Mehmed Efendi, İslam Ansiklopedisi
